WALORY TURYSTYCZNE
Trudno byłoby znaleźć szkołę piękniej położoną niż nasza. Znajduje się ona w Pilicy, zaledwie kilkaset metrów od rynku, przy ulicy Zamkowej 7. Nazwa ulicy nie jest przypadkowa, przebiega ona wzdłuż muru okalającego pałac, nazywany potocznie „zamkiem”. Wystarczy wyjść ze szkoły, przejść około 100 m. i zapomnieć o wszelkich szkolnych i pozaszkolnych problemach spacerując po wspaniałym zamkowym parku, podziwiając architekturę XVII- wiecznego pałacu.
Czy to wszystko? Skądże!
Szkołę zbudowano na stoku doliny rzeki Pilica, zaledwie kilkaset metrów od jej źródeł i dosłownie kilkadziesiąt od zespołu zbiorników wodnych, z których największy jest wykorzystywany jako kąpielisko. Jeśli masz zbyt „gorącą głowę”, możesz ją ochłodzić zażywając kąpieli w zalewie. Oczywiście latem!
Jeśli ciągle Wam mało to powiem, że wystarczy wyjść na piętro naszej szkoły, spojrzeć we właściwą stronę i zobaczyć majestatyczne, pokryte lasem, wzgórza Pasma Smoleńsko – Niegowonickiego z Górą Zamkową (486m n.p.m.) na czele a na niej wyraźnie widoczną wieżę ruin zamku w Smoleniu będącym jednym z „orlich gniazd”.
No chyba, że jesteś „morsem” i lubisz kąpać się w przerębli.
Jeśli ciągle Wam mało to powiem, że wystarczy wyjść na piętro naszej szkoły, spojrzeć we właściwą stronę i zobaczyć majestatyczne, pokryte lasem, wzgórza Pasma Smoleńsko – Niegowonickiego z Górą Zamkową (486m n.p.m.) na czele a na niej wyraźnie widoczną wieżę ruin zamku w Smoleniu będącym jednym z „orlich gniazd”.
Położenie Pilicy
Położenie
naszego miasta przedstawia się jeszcze bardziej imponująco
niż samej szkoły. Geograficznie leży ono w centralnej części Wyżyny
Krakowsko – Częstochowskiej w dolinie rzeki Pilicy, nieopodal
jej
źródeł. Natomiast administracyjnie w północno
–
zachodniej części województwa śląskiego w powiecie
zawierciańskim.
Takie usytuowanie powoduje, iż wkoło aż roi się od różnorodnych atrakcji turystycznych. Wiele z nich jest znajduje się w samym mieście i gminie, jednak te zostały opisane oddzielnie.
Wystarczy przejechać (lub przejść) zaledwie kilka kilometrów aby znaleźć się w otoczeniu najpiękniejszych ruin w Polsce, czyli na zamku „Ogrodzieniec” w Podzamczu. Niewiele dalej znajdują się imponujące pasma Skał Kroczyckich i Rzędkowickich, znane wszystkim miłośnikom górskiej wspinaczki, oraz turystyczna miejscowość Podlesice. Miłośnicy kąpieli mają do wyboru leżące w odległości kilkunastu kilometrów kąpieliska w Siamoszycach, Przyłubsku, czy Kostkowicach.
Pilica jest również doskonałą bazą wypadową dla nieco tylko dłuższych wycieczek. Wystarczy powiedzieć, że znajduje się dokładnie w środku Jury około 60 kilometrów od Krakowa i tyleż samo od Częstochowy. Można stąd więc robić wycieczki piesze, rowerowe i samochodowe po całej Jurze, podziwiać ruiny „orlich gniazd”, malownicze wapienne skały (ostańce), jaskinie, bukowe lasy i setki zabytków kultury z Wawelem oraz Jasną Górą na czele.
Również poza Jurą w promieniu do 100 km od naszego miasta znajduje się mnóstwo ciekawych obiektów i miejscowości m. in. Jędrzejów (klasztor cystersów, muzeum zegarów), wspaniały skansen w Tokarni, jaskinia „Raj”, Kielce z wieloma zabytkami, zamek królewski w Będziniu, Tarnowskie Góry (starówka, zabytkowa kopalnia srebra i sztolnia „Czarnego Pstrąga”).
Takie usytuowanie powoduje, iż wkoło aż roi się od różnorodnych atrakcji turystycznych. Wiele z nich jest znajduje się w samym mieście i gminie, jednak te zostały opisane oddzielnie.
Wystarczy przejechać (lub przejść) zaledwie kilka kilometrów aby znaleźć się w otoczeniu najpiękniejszych ruin w Polsce, czyli na zamku „Ogrodzieniec” w Podzamczu. Niewiele dalej znajdują się imponujące pasma Skał Kroczyckich i Rzędkowickich, znane wszystkim miłośnikom górskiej wspinaczki, oraz turystyczna miejscowość Podlesice. Miłośnicy kąpieli mają do wyboru leżące w odległości kilkunastu kilometrów kąpieliska w Siamoszycach, Przyłubsku, czy Kostkowicach.
Pilica jest również doskonałą bazą wypadową dla nieco tylko dłuższych wycieczek. Wystarczy powiedzieć, że znajduje się dokładnie w środku Jury około 60 kilometrów od Krakowa i tyleż samo od Częstochowy. Można stąd więc robić wycieczki piesze, rowerowe i samochodowe po całej Jurze, podziwiać ruiny „orlich gniazd”, malownicze wapienne skały (ostańce), jaskinie, bukowe lasy i setki zabytków kultury z Wawelem oraz Jasną Górą na czele.
Również poza Jurą w promieniu do 100 km od naszego miasta znajduje się mnóstwo ciekawych obiektów i miejscowości m. in. Jędrzejów (klasztor cystersów, muzeum zegarów), wspaniały skansen w Tokarni, jaskinia „Raj”, Kielce z wieloma zabytkami, zamek królewski w Będziniu, Tarnowskie Góry (starówka, zabytkowa kopalnia srebra i sztolnia „Czarnego Pstrąga”).
Walory
turystyczne gminy Pilica
Nasze
miasto i gmina jest miejscem wyjątkowym, nie tylko w skali
powiatu, ale i całego kraju, wartym zobaczenia i poznania. Na
atrakcyjność turystyczną gminy składają się zarówno walory
przyrodnicze jak i kulturowe – stworzone przez człowieka.
Jednym z walorów przyrodniczych jest oczywiście rzeka Pilica i jej obfite źródła, które znajdują się zaledwie kilkaset metrów na południe od centrum miasta na skraju tzw. Czarnego Lasu. Dała ona oczywiście nazwę naszemu miastu. Tuż przy źródłach zbudowano cztery zbiorniki wodne, które są malowniczo położone wśród dominujących nad nimi wzgórz. Wystarczy wyjrzeć przez okno szkoły aby je zobaczyć. Zbiorniki te spełniają rolę zbiorników retencyjnych, stawów rybnych - będących w posiadaniu miejscowego koła wędkarskiego, a największy z nich jest wykorzystywany jako kąpielisko. Warto podkreślić, że kąpielisko jest stosunkowo bezpieczne, ze względu na niewielką głębokość i posiada bardzo czystą wodę. Zbiorniki stanowią niewątpliwą atrakcję, wymagają jednak lepszego zagospodarowania. Po opuszczeniu miasta rzeka wije się, dość szybkim nurtem, dnem swej doliny, której szerokość waha się od 300 do 1000 m.
Jednym z najważniejszych walorów naturalnych gminy jest również rzeźba terenu, którą można określić jako pagórkowatą a w części południowej, niemal górską. Ta część gminy wchodzi w skład Pasma Smoleńsko – Niegowonickiego, które jest jednym z najwyższych na obszarze Jury Krakowsko – Częstochowskiej. Na omawianym obszarze leży wschodnia kulminacja tego pasma - wzgórze Smoleń – 486m n.p.m. Wielką atrakcją jest znajdująca się tutaj Dolina Wodącej. Nad jej dnem górują z obu stron wzgórza ozdobione skalnymi wapiennymi ostańcami o najprzeróżniejszych, fantazyjnych kształtach. Różnice wysokości dochodzą tutaj do 100m. Występują różne formy krasowe, tak charakterystyczne dla Jury. Obok wspomnianych ostańców, są to leje i żłobki krasowe, jaskinie z szatą naciekową, a więc stalaktytami i stalagmitami. Wystarczy wyjść na jedno ze wzgórz, aby podziwiać wspaniały, jurajski krajobraz. Rzeźba decyduje o tym, że obszar gminy jest atrakcyjny nie tylko dla turysty pieszego, rowerowego, ale i alpinisty czy speleologa. Można by tu wytyczyć wspaniałe trasy do narciarstwa biegowego, a niektóre stoki nadawałyby się z powodzeniem do założenia wyciągów narciarskich.
Niewątpliwą atrakcję stanowią również zbiorowiska roślinne a zwłaszcza lasy, które zajmują około 20% obszaru gminy. Większość z nich to lasy gospodarcze, posadzone przez człowieka. Jednak zachowało się kilka leśnych zbiorowisk o częściowo naturalnym charakterze, typowych dla górskich lasów regla dolnego. Występują tutaj – buczyna sudecka, buczyna storczykowa, jaworzyna górska. Szczególnie interesująco wyglądają one wiosną, kiedy runo leśne zamienia się w różnokolorowy kobierzec złożony z kwitnących przebiśniegów, przylaszczek, zawilców, pierwiosnków, konwalii. Z ciekawszych gatunków występują jeszcze: storczyki, kopytnik, wawrzynek wilczełyko, paproć – języcznik zwyczajny i wiele innych. Jesienią lasy w okolicach Solcy czy Dzwonowic obfitują w grzyby. Ze względu na swoje walory przyrodnicze teren gminy jest objęty ochroną. Na obszarze wzgórza Smoleń stworzony został rezerwat, południowa część gminy należy do Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych a reszta stanowi otulinę tych parków. Warte podkreślenia jest to, że w Smoleniu znajduje się siedziba Dyrekcji ZJPK a w niej ciekawe muzeum przyrodnicze.
Nie mniej imponująco niż walory przyrodnicze gminy przedstawiają się jej walory kulturowe, związane z działalnością człowieka. O tym, że jest to teren dla niego gościnny świadczy fakt, iż pierwsze ślady jego bytności pochodzą sprzed 300 000 lat. Ślady te odkryto niedawno na terenie Doliny Wodącej w jaskini „Biśnik”. Są to jedne z najstarszych śladów pobytu człowieka odnalezione na terenie Polski.
Najciekawszą turystycznie miejscowością na terenie gminy, jest bez wątpienia samo miasto Pilica. Jej udokumentowane początki sięgają pierwszej połowy XIV w., jednak wiele wskazuje na to, iż mogła ona istnieć już w wieku XI, a więc niemal u zarania naszych dziejów. Prawa miejskie magdeburskie Pilica otrzymała w 1393r. z rąk Jadwigi z Pilczy, matki chrzestnej króla Władysława Jagiełły. Z Pilicy pochodziła trzecia żona Jagiełły – Elżbieta z Pilczy, jedyna Polka, która dostąpiła zaszczytu bycia królową Polski. W trakcie swojej historii miasto należało do wielu wybitnych postaci, jednak ich przedstawienie przekracza ramy naszej prezentacji.
Oczywiście najważniejszym świadectwem świetności miasta, są jego zabytki. Przedstawimy tylko te najważniejsze.
Już sam układ urbanistyczny miasta jest zabytkowy. Na prezentowanym zdjęciu widzimy charakterystyczny dla wszystkich miast lokowanych czworokątny rynek, wybiegające z niego pod kątem prostym ulice, tworzące kwartały.
Palmę pierwszeństwa wśród zabytków należy przyznać Kolegiacie św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty zbudowanej na przełomie XIV/XV w., a konsekrowanej w 1409r. Została ona uznana za najcenniejszy zabytek sakralny diecezji sosnowieckiej a wojewódzki konserwator zabytków dr Owczarek jej wnętrze uznał za jedno z najwspanialszych wnętrz kościelnych południowej Polski. Kościół, pierwotnie gotycki, łączy dzisiaj w harmonijny sposób gotyk z renesansem, barokiem i rokokiem. We wnętrzu znajduje się wiele dzieł najwyższej klasy, zwłaszcza rzeźb i płaskorzeźb.
Imponującym zabytkiem miasta jest również zespół parkowo- pałacowy
na który składają się:
•
renesansowy pałac z
początków XVII w.
zbudowany przez Wojciecha Padniewskiego, kasztelana oświęcimskiego,
wielokrotnie przebudowywany, dziś neorenesansowy,
• wspaniałe, bastionowe fortyfikacje, zbudowane przez słynnego kasztelana krakowskiego Stanisława Warszyckiego,
• i park z bardzo starym drzewostanem.
Ciekawostką może być fakt, że obecnie zespół ten jest własnością najbogatszej Polki, Pani Johnson-Piaseckiej. Niestety ze względu na nieuregulowane stosunki własnościowe, przerwała ona prace przy jego renowacji.
Należy jeszcze choćby wymienić inne cenne i warte zobaczenia zabytki Pilicy:
• Pozostałości Kościoła św. Piotra i Pawła na górze św. Piotra,
• Kościół św. Jerzego,
• Ruiny kościoła zakonu Marków pod wezwaniem św. Walentego,
• Żydowski cmentarz - kirkut z kilkuset nagrobkami – macewami, z których wiele to prawdziwe dzieła sztuki.
Jest on najbardziej wyrazistym świadectwem tego, że jeszcze przed wojną Żydzi stanowili połowę mieszkańców
Pilicy.
Oczywiście zabytki kultury znajdują się nie tylko w Pilicy, ale i w innych miejscowościach gminy. Ze względu na ograniczony czas zwrócimy uwagę tylko na najważniejsze. Są nimi:
• Ruiny XIV wiecznego zamku na Smoleniu będącego pierwszą siedzibą właścicieli Pilicy. Jest on jedną z większych i ciekawszych warowni na Szlaku Orlich Gniazd. Kiedyś znajdowała się tutaj dobrze wyposażona biblioteka, której zasoby zgłębiał słynny humanista Biernat z Lublina.
• Barokowy kościół św. Mikołaja w Kidowie z 1735r. ufundowany przez wspominaną wcześniej Marię Sobieską,
• Zespół parkowo – pałacowy w Wierbce z ruinami pałacu, spalonego w 1987r., który został zbudowany w stylu szkockiego gotyku w połowie XIX w. przez przemysłową rodzinę Moesów
• Budynki dawnej papierni w Wierbce z połowy XIX w. zbudowane po części w stylu neorenesansowym.
Do tego należałoby dodać wiele kaplic, kapliczek, zabytkowe chłopskie zagrody znajdujące się w niemal każdej wsi na terenie gminy, pomniki, stare cmentarze.
Na tym kończymy naszą prezentację. Mamy nadzieje, że zdołaliśmy przybliżyć Państwu, choć cząstkę ogromnego bogactwa, jakim są atrakcje przyrodnicze i kulturowe naszej gminy i zainteresować nimi.
Jeżeli więc chcecie Państwo:
• Podziwiać wspaniałe jurajskie krajobrazy,
• Wspinać się po skałach i badać jaskinie,
• Podziwiać rzadkie rośliny i zbierać grzyby,
• Kąpać się w czystej wodzie i łowić ryby,
• Poznać miejscowość, z której pochodziła jedyna Polka, będąca naszą królową,
• Zobaczyć ruiny średniowiecznego zamku, bastionowe fortyfikacje, parki i pałace,
• Pomodlić się w sanktuarium i zwiedzić wspaniałe kościoły.
Jednym z walorów przyrodniczych jest oczywiście rzeka Pilica i jej obfite źródła, które znajdują się zaledwie kilkaset metrów na południe od centrum miasta na skraju tzw. Czarnego Lasu. Dała ona oczywiście nazwę naszemu miastu. Tuż przy źródłach zbudowano cztery zbiorniki wodne, które są malowniczo położone wśród dominujących nad nimi wzgórz. Wystarczy wyjrzeć przez okno szkoły aby je zobaczyć. Zbiorniki te spełniają rolę zbiorników retencyjnych, stawów rybnych - będących w posiadaniu miejscowego koła wędkarskiego, a największy z nich jest wykorzystywany jako kąpielisko. Warto podkreślić, że kąpielisko jest stosunkowo bezpieczne, ze względu na niewielką głębokość i posiada bardzo czystą wodę. Zbiorniki stanowią niewątpliwą atrakcję, wymagają jednak lepszego zagospodarowania. Po opuszczeniu miasta rzeka wije się, dość szybkim nurtem, dnem swej doliny, której szerokość waha się od 300 do 1000 m.
Jednym z najważniejszych walorów naturalnych gminy jest również rzeźba terenu, którą można określić jako pagórkowatą a w części południowej, niemal górską. Ta część gminy wchodzi w skład Pasma Smoleńsko – Niegowonickiego, które jest jednym z najwyższych na obszarze Jury Krakowsko – Częstochowskiej. Na omawianym obszarze leży wschodnia kulminacja tego pasma - wzgórze Smoleń – 486m n.p.m. Wielką atrakcją jest znajdująca się tutaj Dolina Wodącej. Nad jej dnem górują z obu stron wzgórza ozdobione skalnymi wapiennymi ostańcami o najprzeróżniejszych, fantazyjnych kształtach. Różnice wysokości dochodzą tutaj do 100m. Występują różne formy krasowe, tak charakterystyczne dla Jury. Obok wspomnianych ostańców, są to leje i żłobki krasowe, jaskinie z szatą naciekową, a więc stalaktytami i stalagmitami. Wystarczy wyjść na jedno ze wzgórz, aby podziwiać wspaniały, jurajski krajobraz. Rzeźba decyduje o tym, że obszar gminy jest atrakcyjny nie tylko dla turysty pieszego, rowerowego, ale i alpinisty czy speleologa. Można by tu wytyczyć wspaniałe trasy do narciarstwa biegowego, a niektóre stoki nadawałyby się z powodzeniem do założenia wyciągów narciarskich.
Niewątpliwą atrakcję stanowią również zbiorowiska roślinne a zwłaszcza lasy, które zajmują około 20% obszaru gminy. Większość z nich to lasy gospodarcze, posadzone przez człowieka. Jednak zachowało się kilka leśnych zbiorowisk o częściowo naturalnym charakterze, typowych dla górskich lasów regla dolnego. Występują tutaj – buczyna sudecka, buczyna storczykowa, jaworzyna górska. Szczególnie interesująco wyglądają one wiosną, kiedy runo leśne zamienia się w różnokolorowy kobierzec złożony z kwitnących przebiśniegów, przylaszczek, zawilców, pierwiosnków, konwalii. Z ciekawszych gatunków występują jeszcze: storczyki, kopytnik, wawrzynek wilczełyko, paproć – języcznik zwyczajny i wiele innych. Jesienią lasy w okolicach Solcy czy Dzwonowic obfitują w grzyby. Ze względu na swoje walory przyrodnicze teren gminy jest objęty ochroną. Na obszarze wzgórza Smoleń stworzony został rezerwat, południowa część gminy należy do Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych a reszta stanowi otulinę tych parków. Warte podkreślenia jest to, że w Smoleniu znajduje się siedziba Dyrekcji ZJPK a w niej ciekawe muzeum przyrodnicze.
Nie mniej imponująco niż walory przyrodnicze gminy przedstawiają się jej walory kulturowe, związane z działalnością człowieka. O tym, że jest to teren dla niego gościnny świadczy fakt, iż pierwsze ślady jego bytności pochodzą sprzed 300 000 lat. Ślady te odkryto niedawno na terenie Doliny Wodącej w jaskini „Biśnik”. Są to jedne z najstarszych śladów pobytu człowieka odnalezione na terenie Polski.
Najciekawszą turystycznie miejscowością na terenie gminy, jest bez wątpienia samo miasto Pilica. Jej udokumentowane początki sięgają pierwszej połowy XIV w., jednak wiele wskazuje na to, iż mogła ona istnieć już w wieku XI, a więc niemal u zarania naszych dziejów. Prawa miejskie magdeburskie Pilica otrzymała w 1393r. z rąk Jadwigi z Pilczy, matki chrzestnej króla Władysława Jagiełły. Z Pilicy pochodziła trzecia żona Jagiełły – Elżbieta z Pilczy, jedyna Polka, która dostąpiła zaszczytu bycia królową Polski. W trakcie swojej historii miasto należało do wielu wybitnych postaci, jednak ich przedstawienie przekracza ramy naszej prezentacji.
Oczywiście najważniejszym świadectwem świetności miasta, są jego zabytki. Przedstawimy tylko te najważniejsze.
Już sam układ urbanistyczny miasta jest zabytkowy. Na prezentowanym zdjęciu widzimy charakterystyczny dla wszystkich miast lokowanych czworokątny rynek, wybiegające z niego pod kątem prostym ulice, tworzące kwartały.
Palmę pierwszeństwa wśród zabytków należy przyznać Kolegiacie św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty zbudowanej na przełomie XIV/XV w., a konsekrowanej w 1409r. Została ona uznana za najcenniejszy zabytek sakralny diecezji sosnowieckiej a wojewódzki konserwator zabytków dr Owczarek jej wnętrze uznał za jedno z najwspanialszych wnętrz kościelnych południowej Polski. Kościół, pierwotnie gotycki, łączy dzisiaj w harmonijny sposób gotyk z renesansem, barokiem i rokokiem. We wnętrzu znajduje się wiele dzieł najwyższej klasy, zwłaszcza rzeźb i płaskorzeźb.
Innym wspaniałym zabytkiem sakralnym jest klasztor
i kościół
franciszkanów ufundowany w roku 1746 przez Marię Sobieską z
Wesslów, żonę królewicza Konstantego Sobieskiego,
syna
słynnego zwycięzcy spod Wiednia. Kościół stanowi Sanktuarium
Matki Bożej Większej Opiekunki Rodzin, której cudowny obraz,
koronowany przez Jana Pawła II, znajduje się w jednym z ołtarzy
bocznych kościoła. Zabytek stanowi przykład architektury barokowej i po
niedawnym gruntownym odnowieniu, budzi zachwyt zwiedzających.
Imponującym zabytkiem miasta jest również zespół parkowo- pałacowy
na który składają się:
wielokrotnie przebudowywany, dziś neorenesansowy,
• wspaniałe, bastionowe fortyfikacje, zbudowane przez słynnego kasztelana krakowskiego Stanisława Warszyckiego,
• i park z bardzo starym drzewostanem.
Ciekawostką może być fakt, że obecnie zespół ten jest własnością najbogatszej Polki, Pani Johnson-Piaseckiej. Niestety ze względu na nieuregulowane stosunki własnościowe, przerwała ona prace przy jego renowacji.
Należy jeszcze choćby wymienić inne cenne i warte zobaczenia zabytki Pilicy:
• Pozostałości Kościoła św. Piotra i Pawła na górze św. Piotra,
• Kościół św. Jerzego,
• Ruiny kościoła zakonu Marków pod wezwaniem św. Walentego,
• Żydowski cmentarz - kirkut z kilkuset nagrobkami – macewami, z których wiele to prawdziwe dzieła sztuki.
Jest on najbardziej wyrazistym świadectwem tego, że jeszcze przed wojną Żydzi stanowili połowę mieszkańców
Pilicy.
Oczywiście zabytki kultury znajdują się nie tylko w Pilicy, ale i w innych miejscowościach gminy. Ze względu na ograniczony czas zwrócimy uwagę tylko na najważniejsze. Są nimi:
• Ruiny XIV wiecznego zamku na Smoleniu będącego pierwszą siedzibą właścicieli Pilicy. Jest on jedną z większych i ciekawszych warowni na Szlaku Orlich Gniazd. Kiedyś znajdowała się tutaj dobrze wyposażona biblioteka, której zasoby zgłębiał słynny humanista Biernat z Lublina.
• Barokowy kościół św. Mikołaja w Kidowie z 1735r. ufundowany przez wspominaną wcześniej Marię Sobieską,
• Zespół parkowo – pałacowy w Wierbce z ruinami pałacu, spalonego w 1987r., który został zbudowany w stylu szkockiego gotyku w połowie XIX w. przez przemysłową rodzinę Moesów
• Budynki dawnej papierni w Wierbce z połowy XIX w. zbudowane po części w stylu neorenesansowym.
Do tego należałoby dodać wiele kaplic, kapliczek, zabytkowe chłopskie zagrody znajdujące się w niemal każdej wsi na terenie gminy, pomniki, stare cmentarze.
Na tym kończymy naszą prezentację. Mamy nadzieje, że zdołaliśmy przybliżyć Państwu, choć cząstkę ogromnego bogactwa, jakim są atrakcje przyrodnicze i kulturowe naszej gminy i zainteresować nimi.
Jeżeli więc chcecie Państwo:
• Podziwiać wspaniałe jurajskie krajobrazy,
• Wspinać się po skałach i badać jaskinie,
• Podziwiać rzadkie rośliny i zbierać grzyby,
• Kąpać się w czystej wodzie i łowić ryby,
• Poznać miejscowość, z której pochodziła jedyna Polka, będąca naszą królową,
• Zobaczyć ruiny średniowiecznego zamku, bastionowe fortyfikacje, parki i pałace,
• Pomodlić się w sanktuarium i zwiedzić wspaniałe kościoły.